Ἀθανάσιος Παναγιωτίδης

img161

Μουσικοδιδάσκαλος
(1910-1989)

Ὁ Ἀθανάσιος Παναγιωτίδης γεννήθηκε στὴν Κων/πολη (Βαλατᾶ) τὸ 1910 καὶ ἀπὸ ἡλιίας 9 ἐτῶν μαθήτευσε, ὡς κανονάρχης, κοντὰ στὸν Πρωτοψάλτη καὶ μουσικοδιδάσκαλο Δημ. Μπαλαμπάνη. Στὴ συνέχεια διετέλεσε κανονάρχης στὸν Πατριαρχικὸ Ναὸ Κων/πόλεως, μαθητεύσας κοντὰ στὸν Ἄρχοντα Πρωτοψάλτη τῆς Μ.Χ.Ε. Ἰάκωβο Ναυπλιώτη.
Τὸ 1923 εἰσήχθη στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ὅπου διδάχθηκε μαθήματα τῆς τελευταίας Γυμνασιακῆς τάξης ἀπὸ τὸν γέροντα τὀτε Γεώργιο Πρωγάκη, μουσικοδιδάσκαλο καὶ ἐκδότη τῆς ὁμώνυμης «Μουσικῆς Συλλογῆς».
Τὸ 1928, διακόψας τὴν φοίτηση, ἦλθε στὴν Ἑλλάδα καὶ συνδέθηκε φιλικὰ μὲ τὸν Ἀθαν. Καραμάνη μὲ τὸν ὁποῖο συνεργάστηκε στενά. Ἔψαλε μάλιστα καὶ ὡς Λαμπαδάριός του στὸν Ἱ. Ναὸ Ὑπαπαντῆς Θεσ/νίκης. Ἡ συνεργασία τῶν δύο κορυφαίων πρωτοψαλτῶν, ὑπῆρξε πολὺ γόνιμη, μὲ ὑποδειγματικὲς ἑρμηνεῖες ποὺ ἄφησαν ἐποχὴ καὶ χορωδιακὲς ἀναμεταδόσεις ἀπὸ τὸν Ρ/Σ, ποὺ εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα τὸ σοβαρὸ καὶ μεγαλοπρεπὲς ὕφος τῶν Θεσσαλονικέων ψαλτῶν νὰ προβληθεῖ σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα.
Ἔψαλε σὲ πολλοὺς Ἱ. Ναοὺς ὅπως στὴν Δράμα, στὴν Καβάλα, στὴν Λάρισα στὸν Ἱ. Ναὸ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς (1950), στὴν Θεσ/νίκη στὸν Ἱ. Ναὸ Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, στὸν Ἅγ. Φανούριο, στὴν Παναγία Φανερωμένη (1955) κ.ἀ.
Σὲ ἡλικία 50 ἐτῶν στερήθηκε τοῦ φωνητικοῦ ταλάντου καὶ ἀποσύρθηκε ἀπὸ τὴν ἐνεργὸ δράση. Ἀργότερα καὶ κατὰ τὰ τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς του ἐπανῆλθε καὶ ἔψαλε στὸν Ἅγιο Νικόλαο Ξηροκρήνης.
Ἔψαλε σὲ ὅλη σχεδὸν τὴν Ἑλληνικὴ ἐπικράτεια προσκαλεσμένος σὲ πανηγυρίζοντες Ἱ. Ναοὺς καὶ ἀπέκτησε πολλοὺς φίλους καὶ θαυμαστὲς τῆς ψαλτικῆς του τέχνης. Τὸ «ἰδιάζον» ψαλτικό του ὕφος, ἀπετέλεσε «σχολὴ» γιὰ πολλοὺς ψάλτες μαθητές του ἢ μὴ καὶ οἱ ἑρμηνεῖες του, ἐκφραστικὲς μὲ ἰδιότυπους καλλωπισμοὺς καὶ ἀναλύσεις γραμμῶν, βρῆκαν πολλοὺς μιμητές.
Δίδαξε τὴν ψαλτικὴ τέχνη καὶ ἀνέδειξε πολλοὺς μαθητὲς του σὲ διακεκριμένους πρωτοψάλτες. Συνεργάστηκε στενὰ μὲ τὸν πρωτοψάλτη, μουσικοδιδάσκαλο καὶ μελοποιὸ Ἀστέριο Δεβρελῆ καὶ ἀποτέλεσμα τῆς συνεργασίας αὐτῆς ἦταν ἡ ἔκδοση τοῦ βιβλίου «Ἐπίτομον Ἀναστασιματάριον», ἀκόμα δὲ ἡ «Βυζαντινὴ συμφωνία» στὸ Βασιλικὸ Θέατρο Θεσ/νίκης, πολλὲς χορωδιακὲς ἐκπομπὲς ἀπὸ τὸν Ρ/Σ Θεσ/νίκης καὶ ἡ καταγραφὴ πλήθους μουσικῶν χειρογράφων ποὺ κυκλοφοροῦν σήμερα σὲ πολλοὺς ψάλτες ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα.
Ὁ Ἀθ. Παναγιωτίδης ὑπῆρξε πράγματι μιὰ ἐξέχουσα ψαλτικὴ φυσιογνωμία τῆς νεώτερης ἐποχῆς μὲ ὀξεία μουσικὴ ἀντίληψη καὶ τεράστια μνήμη. Ὅλη του ἡ ζωὴ ὑπῆρξε μία διαρκὴς προσφορὰ στὴν ψαλτική μας τέχνη, τὴν ὁποία ὑπηρέτησε, μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἐκεῖνος πίστευε, μὲ πάθος καὶ ἀφοσίωση μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του. Πέθανε τὴν 1η Ἰανουαρίου 1989.

Ἠχογραφήσεις

Ἁγ. Νικόλαος Νικαίας. Μάιος 1960: Δοξαστικὸ Ἁγ. Πατέρων (ἦχος πλ. δ΄)
— Λειτουργικὰ (ἦχος πλ. β΄) Ἄξιόν ἐστιν... Τριαντ. Γεωργιάδου (ἦχος πλ. δ΄ χρωματικὸς)
Βαρθολομιὸ Ἠλείας. 24/6/1960: Δύναμις Ξ. Κορώνη (ἦχος β΄)
— Ἀπόστολος
Ξενοδοχεῖο Αἰγαῖον: Ἀθήνα 1961: Ι΄ Ἑωθινὸν (ἦχος πλ. β΄)
1960: «Ἐξέδυσάν με...» (ἀργόν - ἦχος πλ. β΄)
Ἱ. Ναὸς Ἁγ. Τριάδας Ν. Ἠρακλείου Πεντηκοστὴ 1960: Χερουβικὸν (ἦχος βαρὺς)
Ἀγνώστου προελεύσεως: «Γεμενὶ μίν» (μακὰμ Χουζάμ).